( Saam 19 : 7 – 11 )
Christian pawl ih kan thumawknak le kan nunnak bik cu
Pathian Thu ( Bible ) hi a si ti cu nauhakte kan si lai ihsin kan theihciami a
si. Bible cu Pathian thawtkhummi ( 2 Timothy 3:16 ), Thlarua Thianghlim
hruainak thawi nganmi ( 2 Peter 1:21 ) a si ih, kumkhua a hmunmi a si fawn (
Matt 5:18; Saam 119:89 ). David siangpahrang cun, Pathian Thu ih thatnak a tep
ngah tuk lawmmam ih, ziangvekin a tep timi cu Saam kan siar a si le hmun tamzet
a kan hmu thei.
Cumi pawl lak ihsin, David in Pathian Thu a theihfiang zetmi,
a ausuahpi mi hmunkhat ih ta kan zohtlang ding. Kan Bible thumawknak ah Saam
19:7 - 11a si ding. Hitawk Bible cang sungah, a ngantu cun Pathian Thu cu, Daan
( Law ), Thupek ( Testimony ), Daan ( Statutes ), thukham ( Commandment ),
tihzah dingmi ( Fear ) le thuthennak ( Judgment ) tivekin tongkam dangdang a
hmang. Cupawl ihsin thazang latlang uhsi.
1.
Pathian Daan Cu A Famkim.
Pathian Thu, tuini ih kan neihmi Bible Thianghlim hi,
Pathian in a thawtkhum ih a nganmi, Amah ihsin suakmi Thu a si ruangah, kumkhua
in a hmun ringringmi a si. Saam Cangantu in hi Thu hi a theifiang tuk ih,
“Pathian Daan cu a Famkim” tiin a rak ausuahpi nak khal a si fawn.
Pathian in kum tamzet a liam ciami ih thu a kammi, ka
tuah ding tiih a timi pawl, A Thu ih ngankhummi zate hin a Famkim theh. A kim
lomi zianghman a um lo. Tuihnu khal ah Bible sung ih ummi pawl hi an kim theh
lai ding. Cumi cun, Pathian Thu hi a Famkim mi, sual le palhnak nei lo a si zia
a fiangter.
Jesuh in, Matthai 5:18 sungah, “Lei le van a um sung cu,
Daan sung ih daan terek bik hman a hlo lo ding, ziang hmuahhmuah a kim theh
hlan cu pakhat te hman a hloral lo ding” tiin a sim. Van cu Pathian umnak a si
ih, kumkhua ih hmun ding a si ruangah, kumkhua in Van cu a um ding a si
ruangah, Pathian Thu cu kumkhua a hmu dingmi a si.
John cun Jesuh Khrih hnen ihsin langnak a hmuh ih Ca a
ngannak ahcun, Pathian Thu hi a famkim zo a si ruangah, ziang dang hman bet
ding a um nawn lo ih, zianghman lakhloh ding khal a um lo thu Thupuan 22:18-19
nak ah fiangte in a sim. Curuangah, Pathian Thu cu Amah Pathian Ka rori ihsin
suakmi a si ( 2 Tim 3:16 ) ih, Thlarau Thianghlim hruainak hnuai ih nganmi ( 1
Peter 1:21 ) a si. A tongsuaktu Pathian cu a famkimmi Pathian a si ruangah, A
ka ihsin suakmi tongkam pawl khal kumkhua ih a hmunmi an si fawn.
Leitlun ah Cabu tamzet an um ih, cui cabu pawl cu a
famkimmi cabu tiih kawh theimi dang an um lo. Pathian Thu lawnglawng hi a
famkimmi Cabu umsun a si. Zumtu pawl kan vanthat hleice nak cu, a famkimmi
Pathian Ka ihsin suakmi Thu pawl thei ngah, zir ngah ih cumi ihsin thlawsuah
congahtu kan si hi a si.
A famkimmi Pathian Thu ih kan hmuhmi pawl hi, ziangtik
hman ih hloral lo ding an si ruangah, zumtu pawl cun siar ringring, ngai
ringring, duh ringring, thlun ringring ih nunpi ringring ding kan si. A
famkimmi Pathian Thu a si ih, a sung ih nganmi vekin kan par ih a thlenlai ding
ruangah, Pathian Thu vek ih nung ding hi kan tuanvo tumbik cu a rak si.
2.
Nunnak Thartertu A Si.
Pathian in A Daan thluntu pawl nunnak ah, cau zet le
harsazet ih um pawl hnen ah, thathar a pek thu David hin a nun ihsin a tep ngah
zet. Harsatnak tamzet a tuarsuak. Harsatnak a tuar caan, buainak a tuar caan ah
David cun Pathian a ko theu ih, Pathian Daan ihsin nun tharthawhsalnak a nei
ringring theu.
Leitlun ah zohman in in duh nawn lo ding tiih kan ruahawk
caan, zianghman santlaihnak ka nei lo tiih kan hmuhawk caan, zianghman ti
theimi ka nei nawn lo tiih kan ruahawk caan a um theu ko ding. Asinan, zumtu
nang le kei cu beidonnak lak ihsin thazang thar ngahsalnak lamzin kan nei
hokhaw. Cucu, Pathian Thu ih tlanluh fam teh. Lamzin kap ih um minung men khal
mi bang ih tuah theitu cu Pathian Thu a si. A hmang thiamtu ih nunnak ah
Pathian Thu ih hmual neihnak a langsuak theu.
Pathian Daan thluntu ih nunnak cu ziangtik hman ah nun
cau le beidong ih um lo in, hring ringring nun a nei sawn a si ( Saam 1:1-3 ).
Ziangtik lai caan khal ah midang hrang thlarau rawl fah ding a nei thei
ringring theu. Pathian Thu in a nunnak a tuah thar aw ringring ih, cumi ih
rahsuah cun, midang hrang thlawsuahnak a thlenter a si. Pathian in A Thu cu
tlaitluan in a khaiso vivo ding. Cumi zawngih khaisoh kan duh ve a si ahcun,
Pathian Thu ah kan nunnak kan phumawk a tul a si mai. Pathian Thu ih kan
phumawk ngam a si le, Pathian khalin kan Pathian ti ih kawh khal a ning a zak
lo ding a si.
Cabu dang pawl tla cu kan siar ih, theihnak lawngah kan
thangso thei. Kan nunnak ah kumkhaw daih nun in pe thei lo ih, thinlung nuamnak
ngaingai in pe thei cuang lo. Asinan, Bible cun, kumkhaw nunnak kan ngahnak
ding lamzin in sim ih, nitin kan nunnak ah nunawmnak le hnangam daihnak khal in
pe thei a si. Cun, thinbang, harsa le beidong ih kan umlai caan khal ah, cabu
dangin kan hrang thazang thar in pe thei lo. Bible lawnglawng in thazang thar
in pe thei. Pathian Thu cu a famkim ih nunnak thartertu a si.
3.
Bawipa Ih Thupekmi Pawl Cu Rintlak An Si.
Pathian hin milai pawl hrang kan thatnak ding le
thlawsuah kan co theinak dingah tiin a Bible hmangin thu tamzet in pe. Cui thu
in pekmi pawl hi kumkhua ih a hmunmi an si ruangah, rintlak taktak an si.
Pathian Thu lawng hi leitlun san a cem tiang le kumkhaw hrang ih rintlak umsun
a si. Leitlun ah, thu kan kamawk mi le tuah ding ih thu kan tiam zomi tamzet an
um theu nan, ziangmaw thuhla ruangah kan tuahsuak lomi tamzet an um theu. Ram
hruaitu pawl khalin, ram hruai ding duh ih mipi hnen ih thu an simlai caan
ahcun, thil tamzet tuahsak dingin tiamkammi an nei theu. Lalnak an ngah
ngaingai tikah, ziangmaw thuhla ruangah an tuahsuak lomi tamzet a um theu.
Asinan, Pathian Thu cu kumkhua a hmunmi, Rintlak a si ih, a sung ih thu in
tiammi le thu in pekmi pawl parah ziangtik hman ih tlai dahlomi Thu a si.
Pathian in A Thu sungah, tuah aw la thlawsuah ka lo pe
ding a timi rintlak an si ruangah famkim zetin a thleng theh. A Ka ihsin suakmi
tongkam pawl hi rintlak an si ruangah, kannih ih rinhlelh ding rual a si lo.
Pathian in A Thu kan thlun lo ahcun kan parah a thleng ding tiih a tongmi pawl
khal rintlak an si ih, famkim ten a thleng tengteng ding. Kum tamzet liamzo mi
ah, Pathian in Israel mipawl hnen ah thu a tiam ih, a thutiam mi pawl cu
rintlak an si ih, a famkim, a thlengkim ringring. Pathian Daan sung ih ummi
pawl hi rintlak an si ruangah, kan nunnak zaten thumawknak hrang rinsantlak a
si.
Pathian in A mi le fa pawl hnen ah, harsat can a thlen
tik ah ka lo run hai ding tiih a simmi pawl cu, Israel mipi pawl nunnak le mi
tamtak nunnak ihsin famkim ten a thleng timi hi hmuh theih a si. Cupawl cun,
Pathian Ka ihsin suakmi Thu pawl hi rintlak an si zia a langfiang ter. Israel
mi pawl hnen ah, an hlohnak hmun ihsin runsuaktu ding ka lo pe ding a timi
khal, kum reizet ih a rak simmi a si nan, a caan a kim tik ahcun A Thusimmi
pawl cu famkimten an thleng theh. Bible sungah Pathian in ka tuah ding, a
thleng ding tiih a simmi lak ihsin famkim te ih a thlengmi tamzet an um zo. A
thleng hrih lomi, hmailam ih a thleng dingmi khal an umlai. Pathian Thu hi
rintlak a si ruangah, Pathian in a um ding, ka tuah ding, a thleng ding, a si ding
tiih a timi pawl hmuahhmuah cu kimten le famkim zetin a thleng theh ding si.
Pathian Thu hi rintlak a si ruangah, zumtu pawl nitin kan
nunnak ih thumawknak hrang khal ah a tlak tuk. Pathian ih duhmi le huatmi pawl
khal a zaten a ngan theh. Thlawsuah conak lamzin le camsiat tuarnak lamzin khal
a tel theh. Pathian Thu cu a famkim ih rintlak a si ruangah, a simmi pawl vek
ih kan nun a si le kan parah A thlawsuah a thleng ding ih, kan nung lo a si
ahcun kan parah siatralnak a thleng ding. Curuangah, zumtu pawl cun Pathian Thu
hi kan nitin nunnak ih in uktu ih kan ret ngam ding hi a thupi zet. Rintlak
Pathian Thu a si ruangah, Pathian Thu parah ding ngamtu zumtu si cio uhsi.
4.
Fimnak Petu A Si.
Saam cangantu cun, Pathian Thu cu “A fim lomi fimnak petu
a si” tiin a sim bet. Pathian Thu ahhin ziangkim hi a kim theh ruangah, kan
hrang fimnak lamzin ngah theinak ding tiang khal a tel theh. Pathian Thu cun
kan thlun ding le kan hrial dingmi tamzet in sim. Cupawl kan thlunnak ihsin kan
hrang ih thil tha le thil tha lo a suak theu. Pathian Thu kan siar, kan thlun
ih kan nunpi a si ahcun, mi aa bik khal Pathian Thu cun mifim ah in tuah thei a
si. Leitlun fimnak le thiamnak ih a ban lomi, Pathian fimnak ihsin suakmi Thu a
si ruangah, kan hrang ih fimnak lamzin in khihhmuhtu thabik a si.
Cabu dang pawl khalin fimnak in pe thei, theihkauhnak le
theihnak dangdang khal in pe thei ve ko. Asinan, hi cabu pawl cun kan damsung
daih tiang lawng in pe thei. Pathian Thu cu kumkhua ih a hmunmi a si ih,
kumkhua hrang fimnak in petu khal a si fawn. Thufim 2:6 ahcun, “Fimnak petu cu
Bawipa a si” tiin a um. Cui fimnak, Pathian ih in pek theimi cu, Pathian Thu
hmangin kan sarsuak thei a si. Pathian Thu sungah, kan hrang ih fimnak lamzin
thatha nganin a um ih, cui lamzin pawl kan thlun ih, cui lamzin ih kan feh a si
ahcun, kan nunnak ah vanlam ihsin fimnak cu Pathian Thu hmangin kan ngah ding a
si. Mi aa bik khal mifim ih tuah theitu Pathian Thu tluk ih sunglawi, leitlun
cabu lak ah an um lo ih a um nawn fawn lo ding.
Leitlun cabu cun leitlun ih kan damsung hrang fimnak
lawng in pe thei. Asinan, Pathian Thu ihsin ngahmi fimnak cu, leitlun san a cem
hnu, kumkhua tiang daih fimnak a si. Leitlun ih cabu cun leitlun ih thil ummi
pawl ih thu zirnak lawnglawng ngan a si ih, cumi ihsin fimnak an hawl. Pathian
Thu sawn cu, leitlun semsuahtu ih tongkam, a nungmi a si ruangah, Pathian Thu
cu a danglam hleice ih, fimnak tlun ih fimnak petu a si. Pathian Thu cu kumkhaw
daih fimnak in petu a si ruangah, duh ding umsun Cabu a si.
5.
Bawipa Ih Daan Pawl Cu A Dik.
Midik Pathian, palh dah lo Pathian hnen ihsin a suakmi
Thu, Bible sung ih ngankhummi zate hi a palh lomi, a sual lo mi an si ih, a
dikmi Pathian Thu a si. Diknak ih khat Pathian hnen ihsin suakmi tongkam pawl
cu Thutak an si tiin Jesuh Khrih rori khalin John 17:17 nak ah, “Na tongkam cu
Thutak a si” tiin a thlacamnak ah a sal. Midik Pathian ih thawtkhummi a si
ruangah, Bible hi a palh thei lomi, Thudik a si. Leitlun ih ummi Cabu dang
hmuahhmuah hnak in danglam mi a si. Ziangahtile, Thudik Pathian hnen ihsin
suakmi a si ruangah a si.
Hlanlai ih Bible ram zirhsualtu le tulai Bible zirthu
hrekkhat cun, “Bible hi a dik theh lo. Bible ahhin thudik hrekkhat a tel” tiin
an sim theu. Cun, “Thlarau Thianghlim hruainak hnuai ah an ngan ih, hrekkhat
pawl cu Thlarau Thianghlim ruangah a dikmi a um” tiih tongtu khal an um theu.
Cun, a ngantu pawl hi minung an si ruangah, an sual thei, an palh thei tiih
tangtu khal an um.
Pathian Thu ihsin fiangte ih kan hmuhmi cu, Bible ngantu
pawlin an ngan rero lai ah, Thlarau Thianghlim in a hruai ( 2 Peter 1:21 ) hai
ih, Amah Pathian hnen ihsin suakmi, a thawtkhummi a si ( 2 Tim 3:16 ).
Curuangah, a ngantu pawl hin anmah le duhnak menin an ngan lo ih, Pathian
hruainak hnuai ih ngan an si ruangah a palh thei lomi, a dikmi a si ti cu
fiangte in theih a thei.
Charles Ryrie cun, “Pathian in a huham thiltitheinak
thawn Bible ngantu pawl hi a hruai ih, Amah rori ih a tongmi pawl cu, palhnak
le tisualnak um lo in, Pathian ih simvek cekci in an ngan a si” tiin a sim.
[Charles Ryrie, A Survey of Bible Doctrine (Chicago: Moody Press, 1972), p.
38]. Diknak Pathian ih tongkam pawl cu ziangtik hman ah a palh dah lo ding ti
zumngam dingmi Thu a si. Pathian cu “Thuphan per dah lo Pathian ( Titus 1: 2 )”
a si ruangah, A Ka ihsin suakmi tongkam pawl khal thuphan tel lomi an si.
6. A
Thluntu Hrangah Lungawinak.
Pathian Thu a danglamnak cu, a thluntu le Pathian Thu vek
ih a nungtu pawl nunnak ah nun lungawinak a um mi hi a si. Pathian Thu cu
kumkhua ih a nungmi a si ruangah, cui Thu a zum ih a thluntu pawl nunnak
Pathian in nun lungawinak a pe a si. Saam 19 nak ngantu David khalin Pathian
Thu vek ih a nunnak ihsin lungawinak a hmusuak ih, “Bawipa ih Daan cu a thluntu
hrangah lungawinak a si” tiin a ngannak a si. Leitlun cabu dang cun theihnak mi
a pe nan, nun lungawinak ngaingai a thlen thei dah lo.
Bible sung ih Pathian Thu a thluntu, zumtu hmaisa pawl le
Pathian Thu ruang ih nunnak liam ngamtu pawl ih nunnak zoh sehla, Pathian Thu
an thlunnak ruangah lungawinak ngaingai an nei a si. Harsatnak pittawp ih an
din caan, ei le in ding an neih lo caan ,thawng an tlak caan le thihnak
khamtlang ih an din lai caan khal ah nun lungawinak thup an nei ringring
thotho. Cumi cu, Pathian Thu an thlunnak ihsin an ngahmi a si. Pathian Thu cun
cuvek caan ih an dinlai khalah lungawinak nun a neihter a si.
Bible sung ih milar tamzet lak ah, Paul khal hi Pathian
Thu ruang ih lungawinak nun neitu a si. Pathian Thu a theihfiang hnu ahcun,
thawnginn a thleng, harsatnak tamzet tuarin a um nan, thawnginn sung rori ihsin
a nun ih ummi lungawinak cu midang khalin nei ding tiang a forhfial thei a si.
Pathian Thu ruang ih a neihmi lungawinak cu ziangdang hmanin an laksak thei lo.
Thawnginn sung a thleng nan, thawnginn sung khal ah Pathian Thu ruang ih a
neihmi lungawinak cu a hlo thei lo ih, a ziam cuang fawn lo. Pathian Thu ih
thawtnak le thatnak tep ngahtu ih nunnak ah, Lungawinak Nun a khatliam a si.
Pathian Thu hmu ngahtu ih nunnak ahcun, harsat caan khal
ah Pathian hnenah lungawithu a sim thei thotho. Pathian in a hrang kumkhaw
nunnak a tuahsakmi, Pathian ih lamhruainak pawl zohin lungawi nun a nei thotho.
Nom can khal ah Pathian hnenah lungawi thu a sim thiam thotho. Pathian Thu
ruangah tui a dinhmun a thleng ti a theifiang ih, Pathian hnen ah nasa sinsin
in lungawi thu a sim sawn a si. Pathian Thu cun ziangtik lai caan khalah kan
thinlung hrang lungawinak thu lawnglawng mi a sim. A sung ih ummi kan
theihfiang ih, cumi vek ih kan nun a si ahcun, kan nunnak ihsin Lungawinak Nun
cu a luangliam duahdo ding hi a rak si.
0 comments: