Kum 10 Sungah Khristian Mi 900,000 Thah An Si





US ramsung, Massachusetts ramṭhen ih a ummi, Gordon-Conwell Theological Seminary in Khristian pawl tuarnak thuhla a zingzoi tikah, a liamciami kum 10 sungah Khristian mi 900,000 thah an si thu an tarlang. Kumtin Khristian martyr pawl ih cazin an suahnak ahcun, 2016 sungah mi 90,000 pawl cun thah an tuar thu khal an tarlang bet a si.


Leilung tlun hmun dangdang ah, Khristian pawl hi minute 6 ah mi pakhat an that vivo tluk a si ih, thla tin Khristian mi 322 pawl cu an zumnak ruangah thah an si. Kumtin Khristian pawl an thahmi lak ihsin zatek 70 cu Africa ram ah a si ih, Khristian pawl dodaltu pawl kut ih thi an si. A dang zatek 30 pawl cu leitlun hmun dangdang ih tuar pawl an si.


Kumtin Khristian Biakinn 1329 cu siatsuah an si thu khal an tarlang. Khristian ti duhdahnak 2017 ih an tarlangmi ahcun, North Korea cu kum 6 sung a sangbik ah a um ih, Kawlram cu 28 nak ah a um ve ih, ram hnen India cu 15 nak ah a um ve.

Open Doors in Nov. 1, 2015, - Oct. 31, 2016 karlak ih Khristian ti duhdahnak le thah tuar tamnak bik ram a tarlangmi pawl tla cu :

1.    North Korea - Score: 92/100
2.    Somalia - Score: 91/100
3.    Afghanistan -Score: 89/100
4.    Pakistan -Score: 88/100
5.    Sudan -Score: 87/100
6.    Syria -Score: 86/100
7.    Iraq -Score: 86/100
8.    Iran -Score: 85/100
9.    Yemen -Score: 85/100
10.                       Eritrea -Score: 82/100
11.                       Libya -Score: 78/100
12.                       Nigeria- Score: 78/100
13.                       Maldives- Score: 76/100
14.                       Saudi Arabia -Score: 76/100
15.                       India -Score: 73/100
16.                       Uzbekistan-Score: 71/100
17.                       Vietnam -Score: 71/100
18.                       Kenya -Score: 68/100
19.                       Turkmenistan- Score: 67/100
20.                       Qatar- Score: 66/100
21.                       Egypt -Score: 65/100
22.                       Ethiopia -Score: 64/100
23.                       Palestinian Territories -Score: 64/100
24.                       Laos -Score: 64/100
25.                       Brunei -Score: 64/100
26.                       Bangladesh- Score: 63/100
27.                       Jordan -Score: 63/100
28.                       Myanmar -Score: 62/100
29.                       Tunisia -Score: 61/100
30.                       Bhutan -Score: 61/100
31.                       Malaysia -Score: 60/100
32.                       Mali -Score: 59/100
33.                       Tanzania- Score: 59/100
34.                       Central African Republic -Score: 58/100
35.                       Tajikistan -Score: 58/100
36.                       Algeria -Score: 58/100
37.                       Turkey -Score: 57/100
38.                       Kuwait -Score: 57/100
39.                       China -Score: 57/100
40.                       Djibouti -Score: 57/100
41.                       Mexico- Score: 57/100
42.                       Comoros -Score: 56/100
43.                       Kazakhstan -Score: 56/100
44.                       United Arab Emirates -Score: 55/100
45.                       Sri Lanka -Score: 55/100
46.                       Indonesia -Score: 55/100
47.                       Mauritania- Score: 55/100
48.                       Bahrain -Score: 54/100
49.                       Oman -Score: 53/100

50.                       Colombia -Score: 53/100

Harsatnak Tuar Cing Ih Pathian Thangṭhat Le Thlacam Nun Neih



Tirhthlah 16 : 16 – 40


Paul le Silas cun Pathian Thuthangṭha phuangin hmuntin an feh vivo ih, Pathian Thu ruangah kaih an tuar ih, thawnginn ah khum an si. Pathian in Paul le Silas hi thawnginn sung thleng lo in a rundam thei lo maw si? Rundam thei tuk e. Asinan, Pathian in a hmin sunlawinak ah zumtu pawl hi harsat tuar a siang a si. Harsatnak tuarnak hmun ah Pathian hmin kawhnak a um hngal ih, Pathian khal a cangvai a si. Pathian hin zumtu A fale kan hrangah a ṭhabik in khua in khansak timi hi theifiang in, ziangvek can ih kan din tik khalah Pathian pan ringringtu kan si hi a thupi zet.


Paul le Silas cun harsatnak tuarin, thawnginn sung ih an thlen tikah ninghang, riahsia, phunzai le aihram lo in Pathian hnenah thlacamnak le thangṭhatnak hla sak in an can an hmang riangri sawn. Zumtu in harsatnak kan tuar tikah, kan tuah hmaisabik ding cu Pathian hnenah thlacamnak le lungawi thusimnak in a si. Ziangtin lungawithu kan sim thei ding? Harsatnak hi Pathian Thu ih kan cah vivo nak dingah le, Khrih bangnak ih in thlentu a si ruangah a si. Harsatnak kan tuar can ah, Pathian hnenah thlacamnak thawn feh in, A Thu ruangih harsatnak tuar kan si ruangah lungawi thusim ding kan si ( Tirhthlah 5:41, 2 Korin 12:10 ).

Harsatnak an tuar na cingin Pathian ah vui le aihram lo ih thlacamnak le thangṭhatnak hlasaknak ih an can an hman tikah, an parah Pathian khal a lungawi ih, an nunnak ah Pathian kutcak a lang hngal a si. ( 1 ). Thawnginn sungah thilmak a thleng. Pathian hnenah thlacamnak le thangṭhatnak hlasaknak ih can an hman thluh reilote ah, Pathian kutcak mangbangza cu runglang in, thanginn sung umtu zate an khihnak thir cikcin pawl a phawihaw ṭheh. Zumtu kan nunnak ah, ziangkim tlunih thuneitu Pathian a sinak a langsuahnak ding ahcun thlacamnak le Pathian thangṭhatnak thawn Pathian kan buan a thupi. ( 2 ). An nunnak hmangin midang in Jesuh Khrih theih an duh. Thawnginn sung ih thil cangmi pawl ruangah thawnginn kiltu ralbawi cun, “Rundam si dingin ziang ka tuah ding?” tiin rundamnak a hawl. Pathian ih rundamnak thuthangṭha cu Paul le Silas in an sim hnu ah zumtu ah an cang a si. Thawnginn sung khalah zumtu an sinak zahpi lo in an phuanlang tikah, an nunnak cu midang in Jesuh Khrih hmel an hmuhnak dingah Pathian in a hmang a si.


“Thlacamnak le Thangṭhatnak hlasaknak hin zumtu nun a tuahṭha ih, midang hrang rundamnak theih duhnak ah Pathian in a hmang thei”


Ṭhangphawknak Le Sualsirnak





Saam 51 : 17


Mi pakhat in Jesuh Khrih a zum hnu ah voi hnikhat cu sual a tuah thei lai. Sual ih khat leitlun ih kan umsung ah, kan duh lo cing khalin sual kan tuah can a um ih, kanmah ih duhhrilnak ruang khalah sual kan tuah thei. Zumtu kan si hnu ih sual kan tuah tik ahcun, kan parah Pathian a lungawi lo ih, A fate kan si zo ruangah a nunsimnak cu kan tuar. Zumtu cu Pathian Thlarau Thianghlim ih umpi zomi kan si ruangah, sual kan tuah tik ah kan Thlarau Thianghlim ih cangvaihnak khal kan dawnkham ṭheu. Sual tuahmi thei cing ih sualsirnak thawn Pathian Thu ih kan kirsal lo tikah, kan nunah Pathian hmelmawi khal a lang thei nawn lo ṭheu.


David siangpahrang cun Pathian hmai ih sual a tuah tikah, Nathan hmangin a nun ih sual a tuahmi cu Pathian in a theihter. Nathan hmangin Pathian in a nunnak ih ṭhangphawknak a thlenter tik ahcun, David ih nunnak ah SUALSIRNAK a um hngal. David ih thuanthu kan zoh tikah, Pathian hnen ihsin ṭhangphawknak / ṭhangharhnak ngaingai a co hnu ah a tuah dahmi sual a tuah nawn lo. Pathian duhlozawng kan tuah ih, Pathian Thu hmangih ṭhangharhnak / ṭhangphawknak a thlen tik ah, kan nun ih langsuak ding mi su sualsirnak hi a si. Sualsirnak thawn Pathian hnen ih kan fehsal tik ahcun, Pathian ngaidamnak khal kan co ih, Pathian in kan nunnak hmangin a hmin sunlawinak a langter sal ṭheu. Sual tuah ringring cingin Pathian hna a ṭuan theih lo ih, Pathian hna a ṭuan ngaingaitu le Pathian Thu ih a thleng danglam mi pawl cun sualnak an tuah nawn lo.

Zumtu pawl, Pathian duhlozawng kan tuah ih, sualnak ih ke kan kar hnu ah, Pathian Thu hmangin ṭhangharhnak / ṭhangphawknak kan ngahsal tikah, kan tuahmi sual kan tuah ringring lai pang maw? Ṭhangphawknak / ṭhangharhnak a thlennak hmun ih langsuak hmaisabik cu SUALSIRNAK hi a si. Pathian hmai ih kan tuah sualmi pawl Pathian Thu hmangih vun theihsuah sal tik ahcun, Pathian hnenah ngaidam dilnak nun a thleng ih, Pathian ih ngaidamnak cotu cun a tuah dahmi sual a tuah nawn lo. Sualsir nun ngaingai cu, tuah dahmi sual dungtun ih tuah nawn lo hi a si. Sual ka si ti cing ih kan tuah kelte kan tuah ringring a si ahcun, Pathian Thu hmangin ṭhangphawknak / ṭhangharhnak ngaingai kan co hrih lo tinak a si ding.



“Pathian Thu ih ṭhangphawknak cun Sualsirnak a hringsuak”

In Kai Tumtu Pawl Ka Duhdawt : Manny Pacquiao



Matthai 5:4, “….. nan ral pawl duhdawt uhla…..”


Philippines rammi, boxing thongnak thawn leitlun ih theihlarmi le a fehnak hmunkip ih Pathian Thu sim ringring tu Manny Pacquiao cun thuthang duhum lo zet a thei. Cui a theihmi thuthang cu, Philippines ramsung ih Muslim misual a simi Abu Sayyaf pawl cun Manny Pacquiao asilole a fate pakhat khat cu kaih an tum timi thuthang a si. Hi thuthang hi Philippines president Benigno Aquino III in mipi hmai ih a simmi a si. Abu Sayyaf pawl hin tunaite ah Canada mi John Ridsdel, kum 68 cu an that tiin thuthang ah an tarlang.


Thuthang a theihmi thawn pehparin Manny Pacquiao cun, “Kan ram President in thuthup ih ret dingmi mipi hmai ih a sim tikah mallai cu ka ruahnak a dang lawk. Asinan, nitin ka nunnak hi ‘Ka ni neta bik a si ringring thei’ timi thinlung put thawn ka nun tikah tihphannak zianghman ka nei lo. Ka nunnak hi Pathian kutsungah a um ti ka theifiang tuk. Philippines ramsung ih ummi ‘Filipinos’ kan zate in unau kan si ruangah, ka unau a simi Muslim pawl in hivek ih an tuah ding cu ka zum lo. Kaih in tumtu pawl hi ka duhdawt hai a si. Ka fate pawl himnak hrangah humhimnak cu kan tuah a tul ko” tiin thuthang latu pawl hnenah a sim.


Manny Pacquiao hin Pathian Thu a zummi cu a nunnak le tongkam in langsuak tertu a si. Khawitawk hmun a feh ih a thlen khalah thlacamnak thawn a can a hmang ih, interview le thusimnak an pek tik khalah Pathian hnenah lungawi thusim ringring tu a si. Tunaite ah, Nunau le nunau, mipa le mipa ngaiaw ih nei aw pawl hi ramsa hman an tluk lo, Bible ih zirhnak vek a si lo tiih a tongsuak ruangah Nike company cun Pacquiao cu an bawm nawn lo. Asinan, Pathian Thu a dinpi ruangah Pacquiao cun Pathian Thu fehpi vivo a tum. Tufangah, May 9, 2016 ih Philippines ramsung hrilawknak ah senator cuh dingin a timtuah rero laifang a si.


“In kaih tumtu pawl hi ka DUHDAWT hai. Nitin ka nunnak hi ka ni netabik a si thei ti ruahnak thawn ka nun ruangah tihnak ka nei lo. Pathian in in umpi ti fiangten ka thei a si” - Manny Pacquiao.




Tuanman Ngahtu Lothlotu / Leilettu




2 Timote 2:6


Laimi hi a tamsawn cu lothlo le leilet ih hnatuan kan si ruangah, lothlotu / leilettu ih dinhmun cu fiangte in kan thei ding. Laitlang ahcun lo kan vat, kan nawk, cahmang kan khawh, buh kan tuh, kan thlo ih a netnak ah a rah kan khawm theu. Leilettu khalin bial a let, a kawi, buh a phun, a thlofai ih a netnak ah a rah a seng theu. Lothlotu / leilettu in a sungkua hrang buh khawp a neihnak ding ahcun harsatnak tamzet a tuarsuak. Nisa le ruahsur karlak khalah tuan a tul cun a fehsuak thotho. Bangnak le harsatnak tamzet tuarsuaktu a si. Lothlotu / leilettu cun taksa bangzet ih a tuan lai ah, a sungkua hrang eikhawp ngah ding ruahsannak thawn a tuan ngutngo rero. Bangzet khal sehla a ruahsannak cun a thazang a tlungter ih, a hnatuannak ahcun thinlung pe zetin a tuan.


Zumtu pawl kan nunnak khalah, lothlotu / leilettu ih thinlung khawruahnak vek nei ding hi Paul in a duhzetmi a si ruangah, thlaraulam ih a fapa Timote hnenah a cahnak khal a si ih, tuini ih nang le kei khal in cah ve a si. Leitlun hi Pathian loram a si ih, cui Pathian loram sung ahcun zumtu nang le kei hi hna kan tuan rero. Kan tuanbangnak pawl hi nikhat ni ah Pathian in tuanman laksawng in pe leh ding ti ruahsannak kan nei. Cui ruahsannak cu ruahsannak thi a si lo ih, ruahsannak nung a si ruangah zumtu pawl hin Pathian loram sung ih hna kan tuannak ah taima zet in tuan sinsin ding kan si. Zumtu pakhat ciar kan nunnak ah, Pathian loram sung ih kan tuanvo a bangaw lo ding nan, kanmah le tuanvo neihmi ciarah taimazet in, kan hrang Pathian retmi ruahsannak thawn tuantlang uhsi.


Pathian loram sungih hnatuantu zumtu pawl hin, thazang cak lo in, damnak tlasam in le paih lo ih kan um can a um thei ding. Cuvek tikcu can ah, Bible siarnak, thlacamnak, khawmnak, Pathian thangthatnak hla ngai le saknak in thazang thar kan laksal a thupi ngaingai. Cuvek ih can kan hmang tam a si ahcun, Pathian ram hrang ih kan hnatuannak ih thupitzia kan theisal ding ih, Pathian hnen ihsin thazang cahnak ngahsal in kan tuan sinsin thei ding. Bible siar, thlacam, khawm, Pathian thangthatnak hla ngai le sak pawl paih lo ih kan nun a um can tla a um thei. Asinan, lothlotu / leilettu bangin, paih lo cang khalah kan hnatuannak Pathian loram a si ti theifiang in, paih lo cing khal ih kan tuah tento a tul cang a um thei men. Cuvek ih na tikcu can na pesal ngam a si ahcun, Pathian khalin van ihsin thlawsuah thar, thazang thar le cahnak thar lo pe ding in a man ringring a si. Pathian loram sung ih hnatuantu kan si.



“Pathian loram sung ih hna kan tuannak ah, hmailam ih laksawng cu ruahsan in tuan uhsi”

Laksawng Ngah Ding Na Nei Ve Maw ?




Thuphuan 22 : 12 – 13

January 11, 2016 sun ah, leitlun football lekthiam laksawng peknak an nei. Cutawk ah, mipa thiambik ah Argentina mi Lionel Messi in a ngah ih, Nunau thiambik ah USA mi Carli Lloyd in a ngah. Laksawng an ngahmi ruang ih an mithmai ih langmi lungawinak cun ka nunnak ah thu a sim nasa. Laksawng an pekmi hi kumtin ta a si. Leitlun football lekthiambik sinak ngah ding hi lektu zate ih an tumtahmi a si nan, a ngahtu ngaingai cu mi pakhat lawng a si theu. Kumtin pekmi a si ruangah, tui kum an pek theh cun a hnakum ih laksawng ngah ding ruahsannak thawn theitawk an zuam. An zuamman laksawng an ngah tikah, an mithmai ah lungawinak in a khat ih, an mit ihsin lungawinak mitthli a luang.

Leitlun ih lektu pawl cun a siat theimi hrangah theitawk an zuam ih, laksawng siat theimi ngah dingin an taksa khal theitawk an hrem aw. Ei le in supawknak, taksa harhdamnak, tikcu caan hman dik, an lekpi pawl thawn lungrualnak le hlawhtling ding ih tumtahnak neih timi pawl hi an tuahmi a si. Cuvek ih an um tik ahcun, hlawhtlinnak cu an ngah a si. Zumtu pawl khal Pathian hmai ah lektu vek kan si ih, nikhat ni ahcun laksawng ngah ding kan si. A siat thei lomi laksawng ngahtu ding kan si ( 1 Korin 9 : 24 – 27 ). Zumtu kan sinak theifiang ih theitawk kan tuannak ah, kan tuan vek cekci in Pathian in laksawng pek in tiam. Khatlam ahcun, kan tuan lo a si ahcun laksawng ngah ding zianghman kan nei lo ding. Tufangah nang teh Pathian hnen feh awla, asilole, Jesuh Khrih rung tum sehla, laksawng ngah ding na nei pei maw?

Pathian cun zumtu pawl kan nunnak ah, laksawng ngah dan ding lamzin khal Pathian Thu ( Bible ) hmangin fiangten in sim zo. Pathian ih in sim dan vekin leitlun kan nun damsung ah kan nung, kan cangvai ih kan tuan a si ahcun, laksawng pek in tiamtu Pathian cun laksawng in pe tengteng ding a si. Nikhat ni ahcun Pathian hmai ah kan ding theh lai ding ih, cutik cu ah, nang teh laksawng ngahtu ding hmin khummi lakah na tel ve na zum maw? Vanram kan thlen hnu ahcun laksawng ngah ding ih tuannak can a um nawn lo ding. Laksawng ngah ding ih kan tuan thei can cu, TUI CAN hi a si. Tui can ih na tuanmi ih zirin laksawng ngah ding na si ruangah, na tuan theinak lamzin, Pathian ih a lo pekmi Thlarau laksawng hmangin Pathian ram hrangah tuan sinsin aw. Kutlawng ih Pathian hnen thlengtu kan si lo nak dingah, tuini ah Pathian hrang theitawk ih tuantu si hi zumtu pawl ih kan zuam dingmi a si.



“Tuisun ih ka nun hi a thupi lo ti pang hlah, kumkhua thawn a pehtlaih awmi nunnak neitu na si. Na tuanvek cekci ih na tlunah thuthennak a um leh ding”